Veelgestelde vragen over hondsdolheid (rabiës)
Eurocross ziet de afgelopen jaren een flinke stijging in het aantal meldingen van Nederlandse vakantiegangers met een mogelijke rabiësbesmetting naar aanleiding van een krab- of bijtincident door een dier. Heel vervelend, want een mogelijke besmetting met deze infectieziekte kan leiden tot een hoop zorgen, het onderbreken of beëindigen van een vakantie en kan in het allerergste geval zelfs een fatale afloop hebben. Maar wat is rabiës eigenlijk? En wat moet je doen als je gebeten, gekrabd of gelikt wordt door een dier in het buitenland?
1. Wat is rabiës precies?
Rabiës - ook wel bekend als hondsdolheid - is een virale infectie die je zenuwstelsel en hersenen aantast. Je kan besmet raken via een beet of krab van een geïnfecteerd dier. Hierdoor beschadigt de huid en kan het virus binnendringen. Ook een lik van een geinfecteerd dier op een al bestaande wond op de huid kan besmetting veroorzaken. De kans op daadwerkelijke besmetting met het virus is gelukkig klein, maar indien er wel besmetting heeft plaatsgevonden, is de ziekte dodelijk. Besmetting met het virus komt vaak van een hondenbeet, maar ook katten, apen en vleermuizen kunnen de ziekte bij zich dragen.
2. Wat zijn de symptomen van rabiës?
Symptomen verschijnen meestal 20 tot 90 dagen na besmetting en beginnen met:
- Rillingen, koorts, braken, hoofdpijn
Later volgen: - Spierkrampen, stuiptrekkingen, verlamming
- Slik- en ademhalingsproblemen
- Angst voor water (hydrofobie)
Uiteindelijk leidt dit tot de dood als er geen behandeling is.
3. Kan rabiës behandeld worden?
Als je eenmaal besmet bent, bestaat er geen behandeling. Wel kun je besmetting voorkomen. Ook nadat het bijt-, krab- of likincident heeft plaatsgevonden. Wanneer je wordt gebeten, gekrabt of gelikt door een dier moet je zo snel mogelijk antistoffen en vaccinaties toegediend krijgen. Binnen 24 uur moet de behandeling worden gestart. De antistoffen zijn niet overal beschikbaar. Het gebeurt regelmatig dat vakantiegangers hierdoor moeten afreizen naar een andere stad of land. Dit brengt veel stress met zich mee.
Wanneer je voorafgaand aan je reis bent ingeënt, heb je alleen nog vaccinaties nodig nadat het beet-, krab of likincident heeft plaatsgevonden. Deze vaccinaties zijn beter verkrijgbaar. Het is daarom erg verstandig om je voordat je op reis gaat naar een land waar rabiës voorkomt te laten inenten.
4. Waar komt rabiës voor?
In meer dan 150 landen, vooral in:
- Afrika
- Azië
- Midden- en Zuid-Amerika
5. Hoe voorkom je besmetting met rabiës?
- Vermijd elk contact met dieren in risicolanden, hoe schattig ze ook lijken
- Word je toch gebeten, gekrabd of gelikt op een open wond?
- Spoel de wond 15 minuten met water en zeep
- Borstel de wond schoon (bijv. met een tandenborstel)
- Bel direct de alarmcentrale
- Laat je vooraf vaccineren als je naar een risicogebied reist
Als de huid nog intact is, is er geen behandeling nodig.
6. Ik ben door een dier gelikt. Ben ik nu besmet?
Nee, zolang je huid intact is of er een korstje op zit, loop je geen risico. Rabiës kan alleen binnendringen via een open wond.
7. Ik ben oppervlakkig gekrabd. Wat moet ik doen?
- Spoel de kras 15 minuten met stromend water
- Borstel de wond schoon, bijvoorbeeld met een tandenborstel
- Bel de alarmcentrale voor advies. Op basis van een aantal vragen (zoals je vaccinatie status voorafgaand aan de reis) krijg je het juiste advies.
8. Waarom moet ik de wond uitborstelen?
Dat helpt om het virus uit de wond te verwijderen en voorkomt dat het je lichaam binnendringt.
9. Als ik word gebeten, krijg ik dan altijd rabiës?
Nee, de kans dat een dier rabiës heeft is klein. Maar omdat de ziekte dodelijk is, nemen we geen risico en volgen we het WHO-protocol.
10. Wat zijn immunoglobulines?
Dat zijn antistoffen. Deze vormen – na het goed schoonmaken van de wond – de eerste verdedigingslinie tegen het rabiësvirus. Deze zijn niet altijd nodig. Alleen als je een bloedige wond – veroorzaakt door een zoogdier in een risicoland - hebt en je vooraf niet bent gevaccineerd. Ben je vooraf wel tegen rabiës gevaccineerd, heb je de immunoglobulines niet nodig.
11. Zijn immunoglobulines goed verkrijgbaar?
Nee, ze zijn schaars en kort houdbaar. In sommige landen zijn ze moeilijk te krijgen of worden ze alleen aan de lokale bevolking gegeven.
12. Waarom is het in Turkije moeilijker om een rabiësinjectie te krijgen?
De rabiësvaccins en immunoglobulines zijn daar niet altijd beschikbaar en worden daarom soms niet gegeven terwijl dat volgens de richtlijn wel zou moeten. We zien dat reizigers naar Turkije vaker melden dat ze de door ons aanbevolen prikken niet hebben gekregen.